Yeryüzünün kabuklu eklembacaklı grubunu oluşturan yengeçler, hakkında bilgi sahibi olduğumuz 26 familyada toplanan yaklaşık 4000 kadar türün, denizlerde, tatlı sularda ve hatta karada yaşayabilen canlılarıdır. Yengeçler, eklembacaklıların Latince adıyla crustacea, (kabuklular) sınıfına mensup, yine Latince adıyla dekapoda (önayaklılar) takımındandır. Balık ağlarına takılarak kestikleri ağlarla verdikleri zararı saymazsak, insanlar için tamamen zararsız hayvanlardır.
Yengeçler pek bilinmese de Pavurya Çingene Yengeci, Dev Yengeç, Kıllı Yengeç ve Kara Yengeci gibi türleri bulunan ve büyük çoğunluğunun taşlık ve yosunluk yerlerde hayat sürdürdüğü canlılardır. Bu alanlar yengeçler için yaşamlarını devam ettirebildikleri hem de yumurtalarını saklayabilecekleri alanlardır. Suda yaşayan yengeç türleri geniş bir derinlik mesafesi içinde yaşamlarını sürdürebilirler. Yengeç türlerinden bazılarının yaklaşık olarak 1500 metre derinlikte yaşadıklarına rastlanır.
Yengeçlerin Vücut Yapıları
Bezelye Yengeci gibi boyları yalnızca birkaç milimetre olan türleri de bulunmakta, Japon Örümcek Yengeci gibi yalnızca bir bacağı yaklaşık 4 metreye kadar çıkabilen türleri bulunur. Vücutları iskelet görevi gören çoğunlukla kurşuni renklerde olan yengeçlerin, kitinden yapılmış karapaks adı verilen kireçli ve sert bir kabuğa sahip vücut yapıları bulunur. Göğüs kısımları yengeçlerin başıyla kaynaşmıştır. Hem gövdesi hem de kafası karapaksla kütleşmiş şekilde örtülüdür. Başlı göğüs olarak da adlandırılabilecek olan yengeçlerin üstten bakınca baş ve göğsün kaynaşmış olduğu daha kolay anlaşılabilir.
Karın kısmı toplam altı parçadan oluşur. Göğsün altına doğru kıvrılmış halde bulunan karın yapısı üstten bakınca görülmez. Göğüs kısımlarına bitişik halde bulunan beş çift yürüme bacağı vardır. Bu bacaklardan iki çifti diğer bacaklardan farklı olarak uçlarında yengeçlerin beslenmelerinde ve tehlikelere karşı savunmada kullandıkları birer kıskaç yer almaktadır. Yengeçler, yürüyüş şekilleriyle de sıra dışı varlıklardır. Hemen tüm dillerde karşılığı bulunan bu yürüme şekli, bizdekine benzer kullanımlara sahiptir. Yengeç yürüyüşü olarak bilinen bu yürüyüş şekli tümü için geçerli değildir.
Yengeçlerin Cinsiyeti Nasıl Belirlenir?
Yengeçlerin cinsiyetlerinin belirlenmesinde karın kısımlarına bakmak gereklidir. Çünkü karın kısımları erkeklerde, uca doğru daralma ve sivrilme görülür, dişiler için durum biraz daha farklıdır. Çünkü dişilerde karın kısmı daha geniş ve yuvarlak bir yapıya sahiptir.
Yengeçlerde Üreme
Yumurtlayarak çoğalan yengeçlerin karada yaşayanları da yumurtlamak için suya yakın olmaları gerekir. Çünkü tüm yengeçler yumurtalarını suya bırakırlar. Dişilerde karın bölümünde bulunan yarık ayak tipindeki ekstremiteler yengeçlerin döllenmiş olan yumurtaları taşımasında görev yapar. Erkeklerde ise karın bölümünde yalnızca eşleşmede görevli kapulasyon ektremiteleri bulunur.
Yengeçler Ne Yer?
Sahip oldukları kıskaçları onları çok özel ve sıra dışı bir avcı yapar. Bu özelliklerinin yanında hem etçil hem de otçul oluşları hemen tüm balık, karides ve yiyebildikleri büyüklükteki hayvanları onlar için av yapar.
Otçul özellikleri etçil oluşlarına her zaman galip gelmiştir. Genellikle su yosunları onlar için çok iyi bir besindir. genellikle su yosunları ile beslenirler Bazı yengeç türleri kendilerine yumuşakçalar, solucanlar ve diğer kabuklular, mantarlar, tortular ve bakteriler gibi geniş bir beslenme alanı bulurlar.
