Hayvansitesi.com

Bir çok kimse köstebeği bil­diğini sanır fakat içle­rinden pek azı köstebeği gerçekten görmüştür, hatta görseler bile tanı­mazlar. Bu hayvan neye benzer aca­ba?

Köstebeğe bir yeraltı mermisi den­se yeridir. Silindir biçiminde olan vücudu ön tarafta kalem ucu gibi sivrilir. Belirli bir boynu yoktur. Ba­cakları kısadır. Toprağı kazmak için yaratılmış olan ön bacakları geniş ve son derece kuvvetlidir. Uçların­daki pençeler, köstebeğin, yirmi dört saat zarfında yüz metrelik bir tüneli kazmasına imkân verir. Köstebek 2 3 santimi kuyruk olmak üzere toplam 15 cm’lik küçük bir hayvandır.

Gerçek köstebekler Eski ve Yeni Dünyaların kuzey ılımlı bölgelerin­de yaşarlar. Toprağı derinlemesine donduğu için, fazla kuzeylere sokul­mazlar. Toprağının çok kere aşırı derecede kuru olması yüzünden tro­pikal bölgelere de rağbet etmemiş­lerdir. Bu kuru toprakların içinde, kazı işinin zahmetini karşılayacak yeraltı hayvanları çok azdır.

Halbuki köstebekler, çalışmaları­nın karşılığını yiyecek olarak ister­ler. Toprağı kazdıkları kadar harca­dıkları enerjiyi yiyerek gidermek zorundadırlar. Her gün ağırlıklarınca böcek tüketirler. Bir günde, herhan­gi bir köstebek kadar çok çalışan memeli hayvan yoktur denilebilir.

KÖSTEBEK, İNSANLARA NASIL YARDIM EDER?

Köstebeklerin meralarda ve çi­menlik yerlerde meydana getirdik­leri toprak tümsekleri her ne kadar köylülerle bahçıvanların canını sıksa da, bu hayvanların, toprağın ekilmeye elverişli halde kalmasında büyük rolleri vardır.

Su fazlalığının toprağı işe yaramaz hale getireceği alçak ovalarda, kös­tebek tünelleri fazla suyu akıtır. Ku­rak meralarda ise aynı tüneller yağ­mur suyunu yeraltına çekerek, bu suların kavrulmuş toprak yüzeyi üze­rinde akıp gidecek yerde, gereken yerlere dağılmasını sağlarlar.

Köstebekler ayrıca alttaki toprağı yüzeye sürerek ve oradaki dökülmüş yapraklarla çürümüş bitkileri ona karıştırarak, araziyi tarıma elverişli hale getirirler. İyi mahsul veren öz­lü ve kuvvetli topraklar bu şekil­de meydana gelir.

HER GÜN AĞIRLIĞINCA YER: Köstebek çok çalışkandır. Durmadan toprak kazar, ama bu çalışmasının karşılığını yiyecek olarak ister. Bir günde kendi ağırlığı kadar böcek, solucan yer. Böylece çiftçiye büyük faydası dokunur.

YERALTINDA HAYAT

Köstebeğin yuvası genellikle bir ağacın köklerinin altı veya bir du­varın temeli gibi dışardan ulaşılma­sı pek zor bir yerde bulunur. Bu yuvanın yeri, toprağın dışındaki kubbemsi tümseğinden anlaşılır. İçerisi, ortalama 8 cm eninde yuvarlak bir odayla, altlı üstlü iki yuvarlak geçitten meydana gelir. Bu yuvarlak­ların büyüğü odayla aynı hizadadır. Biraz daha yukarıda olan küçük yu­varlak diğerine paraleldir. Odadan yola çıkan üç eğri geçit, yukarıdaki küçük yuvarlakla birleşir. İki yuvar­lağın arasında bu eğri geçitleri ara­larına alan beş, altı geçit daha var­dır. Büyük yuvarlak ayrıca dışarıya açılan sekiz, on yatay geçidin başlan­gıcıdır. Bütün bu koridorlar ileride kavis çevirerek birçok köstebekle­rin ortak olarak kullandıkları büyük bir tünelle birleşirler. Yüzeyin 50-60 santim aşağısında olan bu tünellerin 5-6 metre uzunluğunda oldukları çok görülmüştür.

Müşterek tünelleri olduğuna göre, köstebeklerin bir toplum hayatı ol­sa gerektir. Fakat bu hayvanlar da soreksler kadar kavgacı oldukların­dan, dar bir yere hapsedilen iki kös­tebek, birinden biri ölünceye kadar dövüşürler.

GÜN IŞIĞININ TEHLİKELERİ

Köstebekler, yeraltında geçirdikle­ri hayatın etkisiyle görme duygula­rını neredeyse tamamıyla kaybetmişler­dir. Tünellerinden pek ender olarak dışarı çıkarlar. Meselâ, bahçe köste­beği ilkbaharda, yavrularını büyüte­ceği yuvaya, döşeyeceği yaprak ve kuru otları toplamak zorundadır. Fakat tepede çaylaklar zavallı kör köstebeği yakalamak için tetiktedir. Hayvancık tehlikenin farkına varın­caya kadar da iş işten geçmiş olur.

Yuva yapma dönemi sona erdikten sonra, köstebek bir yıl için emniyet­tedir. Son derece hassas burnu, ye­rin altında ona, gözlerin en keskinin­den daha iyi yardım eder.

Köstebek Türleri

Köstebeklerin kürkü çok makbul­dür. Kürkçülerin isteklerini karşıla­mak için her yıl yüz binlerce posta ihtiyaç vardır, fakat köstebek ancak Avrupa’da bu ihtiyaca cevap verebi­lecek kadar boldur.

Adi cinsten az çok farklı pek çok gerçek köstebek türleri vardır. Ja­ponya’daki, «kürklü burunlu köste­bek» adi cinsten daha ufaktır, ayrı­ca vücudu gibi kadifemsi bir kürkle kaplı, uzun ve sivri bir burnu var­dır. Güney Asya’daki, «çomak kuy­ruklu köstebek» in kuyruğunun ucu geri kalan kısmından daha geniştir. Britanya ile Yunanistanın bir köste­bek türü de görülmemiş derecede kalın kuyruğuyla dikkati çeker.